Dave Bouman

Terwindt vult aan: “Tijdens deze workshops kwam ook naar voren dat het opvangteam in het ziekenhuis zich nauwelijks kan voorbereiden, omdat een klinische blik ontbreekt. Dus het al kunnen observeren van de patiënt in de ambulance. Ook het niet kunnen monitoren van vitale gegevens, zoals bloeddruk en hartslag, werd als cruciaal genoemd. Uiteindelijk realiseerden we ons dat we alleen de beste zorg kunnen leveren als alle betrokken zorgverleners echt te werk gaan als een team. Waarbij het behandelspoor in de ambulance gezamenlijk wordt bepaald en gevolgd en doorgezet zodra de patiënt in het ziekenhuis is overgedragen aan het opvangteam van de spoedeisende hulp. Het is efficiënter, zorgverleners worden veel adequater ingezet, het leidt tot kortere opname op de eerste hulp, het levert snellere behandeling op, afname van stressgevoelen bij de zorgverleners, duurzamer inzet van materialen die je moet gebruiken. Allemaal voordelen die een rol spelen als we deze werkwijze gaan uitrollen.”

De invoering van een innovatieve live beeldverbinding tussen ambulance en spoedeisende hulp moet ertoe leiden dat patiënten bij aankomst in het ziekenhuis sneller en adequater worden behandeld. Vooralsnog doen zorgverleners dit met kort telefonisch overleg en een papieren overdracht. In de startblokken staat de pilot om deze 5G-beeldverbinding in de regio Amsterdam te testen.

Tekst: Caroline Wellink • Foto: Mark Horn

ls je met een levensbedreigende aandoening in de ambulance ligt, onderweg naar de spoedeisende hulp, dan wil je dat alle betrokken hulpverleners als één team functioneren. Dat ze direct alle juiste informatie krijgen die ze nodig hebben om de juiste behandeling te starten. En dat, na overdracht van het ambulanceteam, de zorgverleners in het ziekenhuis klaarstaan en meteen kunnen starten met (verder) behandelen. De werkelijkheid is helaas anders. In de huidige praktijk schatten ambulanceverpleegkundigen de situatie ter plaatse in en beginnen direct met het verrichten van handelingen. Vanuit de ambulance wordt vervolgens de spoedeisende hulp gebeld, waar de patiënt vervolgens met een handgeschreven formulier wordt aangemeld. Aldaar draagt het ambulanceteam de patiënt over aan het opvangteam, waar details van het formulier door een verpleegkundige wordt voorgelezen. Vervolgens maakt de teamleider ter plekke een nieuwe inschatting van de situatie en bepaalt pas dan welk beleid gevoerd moet worden. “En met een beetje pech moet dan vervolgens nog de neurochirurg of een andere, noodzakelijke specialist gebeld worden, die eenmaal ter plekke vaak opnieuw start met wéér het stellen van een diagnose waarop behandeling wordt ingezet”, vertelt Lotte Terwindt, cardio-anesthesioloog in Amsterdam UMC en initiatiefneemster van HIGH-5G. 

Binnen dit innovatieproject onderzochten Amsterdam UMC, Ambulance Amsterdam en KPN op welke wijze met een live 5G-beeldverbinding tussen het ambulanceteam en het opvangteam in het ziekenhuis, bij acuut kritiek zieke patiënten meteen als één team opgetreden kan worden. Terwindt: “In het huidige zorgproces van de acute patiënt zitten minimaal vijf overdrachtsmomenten, met iedere keer kans op fouten in de communicatie en gebrekkige informatie. De missers die in zo’n setting makkelijk kunnen ontstaan schaden de kwaliteit van de patiëntenzorg, maar het gaat ook ten koste van de kwaliteit en effectiviteit van inzet van zorgverleners. Als je beter geïnformeerd bent en behandeling soepel kunt laten overlopen van ambulance naar ziekenhuis, dan is de keten van acute zorg veel efficiënter ingericht. De patiënt krijgt dan sneller behandeling en zorgverleners worden zo niet onnodig belast.”

Patiëntreis

“De afgelopen drie jaar hebben we als projectteam een interessante ontwikkeling doorgemaakt”, vult ambulanceverpleegkundige Dave Bouman aan. “We hebben ervaren hoe je een innovatieve gedachte op constructieve wijze kunt ontwikkelen tot een nieuw beleid. Op advies van KPN hebben alle betrokken zorgverleners daarbij tijdens een aantal workshops gezamenlijk eerst de patiëntreis inzichtelijk gemaakt; hoe ziet het huidige proces eruit vanaf het moment dat het ambulanceteam de patiënt met acuut letsel aantreft, tot het moment dat hij binnen de muren van het ziekenhuis wordt behandeld. Wat zijn de problemen waar je tegenaan loopt? We kwamen er toen achter dat alle betrokkenen een stuk samenwerking misten; het voelt alsof we allemaal op een eiland zitten. Bij acute zorg werk je in de ambulance en op de spoedeisende hulp onder hoge druk, je moet snel beslissingen nemen. En dat doe je met een continu wisselend team, vaak ken je elkaar eigenlijk nauwelijks.” 

Nu al denkt Terwindt na over de vele mogelijkheden die 5G-beeldbellen nog meer biedt: “De pilot willen we in Amsterdam doen, maar uiteindelijk is het de bedoeling dat we het systeem in heel Nederland uitrollen. En als beeldbellen de standaard gaat worden, kun je ook onderzoeken of we het kunnen inzetten bij prehospitale triage, waarbij het ambulanceteam in overleg met het ziekenhuis kan bepalen waar de patiënt op dat moment de beste zorg kan krijgen. Of dat een huisarts op deze wijze met de eerstehulparts kan overleggen of een patiënt wel of niet doorgestuurd moet worden naar de spoedeisende hulp. We beginnen klein, maar deze wijze van communiceren en samenwerken heeft potentie om de hele acuut zorgketen uiteindelijk op meerdere vlakken te ontlasten.” •

Haken en ogen

Zo logisch als het klinkt en haalbaar als het lijkt, toch zaten er haken en ogen aan de invoering van de 5G-beeldverbinding. Bouman: “De ambulancedienst is een zelfstandige organisatie en geen onderdeel van het ziekenhuis. Er moest dus een oplossing komen voor de juridische aansprakelijkheid die de ambulancedienst en het ziekenhuis dragen. Want, wat gebeurt er als een ambulanceverpleegkundige in overleg met een arts in het ziekenhuis bepaald beleid uitvoert dat achteraf niet juist blijkt te zijn? Dit komt niet vaak voor, maar je moet hier wel een antwoord op hebben. Wat betreft privacy van de patiënt hebben we ervoor gezorgd dat optimale waarborging is gegarandeerd; het beeldbellen via 5G moet niet gehackt kunnen worden. Alles wat je implementeert heeft direct effect op jouw patiënt. We kunnen deze innovatieve wijze van werken dus alleen doorvoeren als je veiligheid kunt garanderen en geen concessies doet aan kwaliteit van zorg.” 

Terwindt vult aan: “Wat we ook serieus nemen, is het gegeven dat niet alle zorgverleners de huidige werkwijze willen veranderen. Ze hebben het gevoel dat ze delen van hun domein moeten opgeven in een vastgelegd protocol van samenwerking. Vanuit ieders eigen eiland gezien is dat een begrijpelijke emotie, terwijl het natuurlijk sowieso teamwerk is wat we doen. Juist door alle schakels goed in elkaar te laten overlopen, kunnen we de beste zorg garanderen. Met name hierover in gesprek blijven met elkaar en aantonen dat zowel patiënten als zorgverleners beter af zijn met invoering van de 5G-verbinding, leidt ertoe dat we uiteindelijk de cruciale bruggen kunnen slaan.”