Tekst: Inge Kerssens • Foto: Marieke de Lorijn 

Het gaat al een tijdje rond op internet; de stelling dat koffiedrinken de kans op het krijgen van darmkanker verminderd. Een goede reden om nog maar een kopje koffie te nemen. Maar is dat ook echt zo?

“Als fervent koffiedrinker zou ik erg blij worden van dit bericht”, vertelt moleculair bioloog Sanne van Neerven, “maar zo eenvoudig is het helaas niet.” Een onderzoeksteam onder leiding van Van Neerven en hoogleraar Moleculaire Oncologie Louis Vermeulen onderzocht het effect van cafeïne op het ontstaan van darmkanker. 

Darmkanker ontstaat als darmstamcellen bepaalde DNA-mutaties krijgen die deze cellen een voordeel geeft. Zulke mutante stamcellen hebben de neiging om de gezonde stamcellen te verdringen en dat is de eerste aanzet tot darmkanker. Het onderzoeksteam heeft eerder aangetoond dat het beïnvloeden van de competitie tussen gezonde en mutante stamcellen het ontstaan van darmkanker kan remmen. Van Neerven: “We ontdekten dat mutante stamcellen een specifiek stofje uitscheiden om normale cellen te verdringen, en dat cafeïne dit stofje remt.” Vervolgens hebben zij het effect van cafeïne getest in een muismodel voor darmkanker. 

“We zien dat cafeïne op de korte termijn zorgt dat de gemuteerde cellen een minder groot voordeel hebben, maar dat de mutante cellen zich na een tijdje kunnen aanpassen. Het aantal poliepen dat vervolgens ontstaat is daarna niet verminderd, maar ze zijn wel kleiner”, aldus Milou van Driel, de promovenda betrokken bij dit onderzoek.  

Van Neerven maakt nog wel een voorbehoud: “Ons werk geeft een eerste aanwijzing waarom koffiegebruik een beschermend effect zou kunnen hebben op het ontstaan van darmkanker, maar het is niet duidelijk of dat echt door cafeïne komt of dat er toch een andere oorzaak is. Wij hopen dit nog verder te kunnen onderzoeken.”   •