Publicatie
Gezonde leefstijl in de puberteit: rol voor beide ouders
Het gedrag van moeders én van vaders speelt een belangrijke rol bij gezond eet- en beweeggedrag van hun kinderen tijdens de puberteit. Dit blijkt uit onderzoek van epidemioloog Tanja Vrijkotte en haar collega’s, gepubliceerd in Eating Behaviours. Zij onderzochten het verband tussen de fysieke activiteit en het dieet van ouders en die van hun kinderen op de leeftijd van 11-12 jaar.
Het onderzoek laat zien dat er een verband bestaat tussen de lichamelijke activiteit van de moeder en die van het kind. Bij vaders bestaat dit verband alleen als ze een actieve rol spelen in de opvoeding. De studie liet ook verbanden zien tussen de kwaliteit van het dieet van de moeder en van het kind en tussen het voedingspatroon van de vader en van het kind. Dit verband was bij vaders en zonen sterker dan bij vaders en dochters. Het gedrag van beide ouders speelt een belangrijke rol bij de kwaliteit van de voeding van kinderen, zo blijkt.
Het onderzoek van Vrijkotte en collega’s laat zien hoe belangrijk het is om ook vaders te betrekken bij onderzoek naar gezond eet- en beweeggedrag van kinderen. Er zijn al veel studies gedaan naar ‘parental modelling’: de invloed van het gedrag van ouders op het gedrag van hun kinderen. Maar omdat moeders nog steeds als hoofdverzorgers worden gezien en vaders zelf minder vaak meedoen aan dit soort onderzoek, gaat het in deze studies vaak alleen om de rol van moeders. Over de afzonderlijke bijdrage van vaders en moeders aan de leefstijl van hun kinderen, is nog weinig bekend. Dergelijk onderzoek is belangrijk, want “een gezonde leefstijl op jonge leeftijd aangeleerd, daar heb je je leven lang profijt van,” aldus Vrijkotte.
De resultaten van dit onderzoek komen uit de ABCD-studie (Amsterdam Born Children and their Development), een grootschalig en langlopend onderzoek naar de gezondheid van 8.000 in Amsterdam geboren kinderen. De studie bestaat dit jaar 20 jaar.
Harald Jørstad
Foto: Ilse Rademakers
Quote
“Er is geen reden tot zorgen
bij topsporters over covid-19-vaccinatie deze winter.”
Dat zegt sportcardioloog Harald Jørstad van Amsterdam UMC op basis van uitgebreid onderzoek, waarvan de resultaten recent zijn gepubliceerd in het British Journal of Sports Medicine.
Op sociale media wordt beweerd dat de plotseling hartstilstand van sporters - zoals voetballer Charlie Wyke, wielrenner Sonny Colbrelli en basketballer Bronny James – te wijten zou zijn aan covid-19-vaccinatie. Die zou leiden tot een ontsteking van de hartspier (myocarditis) en een hartstilstand veroorzaken. Jørstad en promovendus Sportcardiologie Joelle Daems analyseerden bestaande literatuur over het onderwerp wereldwijd. Zij vonden geen bewijs voor een toename van plotselinge hartstilstand bij atleten na vaccinatie tegen covid-19. De meeste atleten ervaren slechts milde bijwerkingen. Een studie onder 127 olympische en paralympische atleten toonde aan dat slechts 8 van hen niet in staat waren om te trainen op de dag van de vaccinatie. Zeven van hen konden de training de volgende dag al hervatten.
Getal
3,3 miljoen euro
Dat is het totale bedrag dat ZonMw aan onderzoekers van Amsterdam UMC heeft toegekend in het kader van het programma Goed Gebruik Geneesmiddelen (GGG). Het doel van GGG is het effectiever, veiliger en doelmatiger inzetten van bestaande geneesmiddelen.
Gynaecoloog Rebecca Painter onderzoekt in de PI-NL-studie of metformine, een bestaand geneesmiddel tegen diabetes, kan helpen om veilig de zwangerschap te verlengen van vrouwen met een vroege pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging).
In de GUIDE-studie onderzoeken internist Sarah Siegelaar en anesthesioloog Jeroen Hermanides of het aantal wondontstekingen bij patiënten met diabetes na een operatie kan verminderen. De verwachting is dat mensen die behandeld worden met zowel lang- als kortwerkend insuline minder wondinfecties krijgen na hun operatie.
Specialisten ouderengeneeskunde Martin Smalbrugge en Eefje Sizoo kijken in de ADAPT-studie naar medicatie voor mensen met gevorderde dementie die onrustig zijn. Bij deze patiënten werken geadviseerde geneesmiddelen uit de richtlijnen niet altijd en proberen artsen soms andere – minder goed onderzochte – onrustmedicatie. Het tweetal wil voor iedere specifieke patiënt beter kunnen inschatten of de voorgeschreven middelen werken tegen onrust, en wat de bijwerkingen zijn.
In de PRESAFE-studie van kinderarts Douwe Visser wordt nagegaan of met inzet van biomarkeronderzoek voor het opsporen van infectie het antibioticagebruik bij te vroeg geboren kinderen gehalveerd kan worden.
Het onderzoek in Amsterdam UMC van de laatste jaren heeft sterk bijgedragen aan een beter begrip over de biologie van de ziekte. Arnon Kater, hoogleraar Hematologie en voorzitter van de HOVON CLL studiegroep: “Venetoclax therapie is werkzaam maar moet zeer langdurig gegeven worden, wat zeer hoge kosten, langdurig risico op bijwerkingen en resistentievorming met zich meebrengt. Door venetoclax te combineren met middelen die juist hun werk kunnen doen in de lymfeklier, bedachten we dat er combinatiebehandelingen van beperkte duur mogelijk waren die effectiever en langer effectief zouden zijn dan chemotherapie”, aldus Kater. “Deze studie laat zien dat je met slimme tijdelijke en veilige combinaties, patiënten langdurig behandelvrij kan maken, waarbij kans op resistentievorming vele malen lager is. En we denken ook dat het zelfs mogelijk is om al eerder dan na een jaar te stoppen met de combinatietherapie. Dit willen we nu gaan onderzoeken.”
Erik Serné
credit Anita Edridge
Nieuw behandelcentrum
Diabeter Centrum Amsterdam geopend
Amsterdam UMC en Diabeter hebben een gespecialiseerd behandelcentrum geopend voor type 1 en erfelijke vormen van diabetes voor kinderen en volwassenen. Diabeter Centrum Amsterdam is een expertisecentrum voor de regio. Vanwege de centrale ligging en goede bereikbaarheid is gekozen voor een vestiging in het Slotervaart Gezondheidscentrum Amsterdam, voorheen het Slotervaart Ziekenhuis.
"Op basis van goede resultaten op het gebied van gezondheid van de patiënten en van efficiëntie is Diabeter een aantrekkelijke samenwerkingspartner voor Amsterdam UMC", zegt Erik Serné, internist Vasculaire geneeskunde/Diabetologie bij Amsterdam UMC en medisch directeur van Diabeter Centrum Amsterdam. Dankzij de samenwerking worden persoonlijke aandacht, geavanceerde behandelmethoden en wetenschappelijk onderzoek gecombineerd om een gezond leven met diabetes mogelijk te maken.
Het Diabeter Centrum Amsterdam richt zich op het leveren van de juiste zorg op de juiste plaats. Naast de reguliere consulten op de locatie zelf zullen zorgprofessionals de patiënten op afstand monitoren, begeleiden en behandelen, toegespitst op de persoonlijke situatie van de patiënt. De zorgverlening is gericht op eigen regie van de patiënt en persoonsgerichte zorg. Bovendien versterkt het Diabeter-zorgmodel de mogelijkheden voor onderzoek en gegevensverzameling om de gezondheid van mensen verder te verbeteren, aldus Serné.
Publicatie
Betere keuzes bij prostaatverwijdering
Met betere beeldvorming kunnen urologen betere keuzes maken bij prostaatverwijdering met een robot. “2D-beelden van een MRI-scan kunnen we omzetten naar 3D-modellen. Hierdoor kunnen de chirurgen precies zien waar de tumor zit en daardoor beter bepalen of ze bijvoorbeeld een deel van de plasbuis of de zenuwen kunnen sparen, of juist niet”, zegt Hans Veerman. Hij deed promotieonderzoek naar kwaliteitsverbetering van de robot-geassisteerde laparoscopische radicale prostatectomie (RALP), een kijkoperatie waarbij de chirurg met een robot de prostaat verwijdert bij een patiënt met prostaatkanker. Veerman keek ook naar verschillende strategieën om blaaskrampen te voorkomen. “Als de patiënt onrustig wakker wordt na de operatie en hij voelt allerlei prikkels rond de wond bij de blaas, is een automatische reactie om de katheter eruit te willen trekken. Dit blijkt het best te voorkomen door tijdens de operatie een verdovend middel in de blaas achter te laten.”
Veerman is de eerste promovendus bij zowel Amsterdam UMC Cancer Center Amsterdam als Antoni van Leeuwenhoek. Hij deed zijn onderzoek binnen ProstaatKankerNetwerk Nederland, een samenwerkingsverband van 13 ziekenhuizen om prostaatkankerpatiënten in de regio Noord-Holland en Flevoland de beste zorg te geven. In deze regio wordt ongeveer een kwart van alle Nederlandse prostaatkankerpatiënten behandeld •
Erik Serné
credit Anita Edridge
Publicatie
Gezonde leefstijl in de puberteit: rol voor beide ouders
Het gedrag van moeders én van vaders speelt een belangrijke rol bij gezond eet- en beweeggedrag van hun kinderen tijdens de puberteit. Dit blijkt uit onderzoek van epidemioloog Tanja Vrijkotte en haar collega’s, gepubliceerd in Eating Behaviours. Zij onderzochten het verband tussen de fysieke activiteit en het dieet van ouders en die van hun kinderen op de leeftijd van 11-12 jaar.
Het onderzoek laat zien dat er een verband bestaat tussen de lichamelijke activiteit van de moeder en die van het kind. Bij vaders bestaat dit verband alleen als ze een actieve rol spelen in de opvoeding. De studie liet ook verbanden zien tussen de kwaliteit van het dieet van de moeder en van het kind en tussen het voedingspatroon van de vader en van het kind. Dit verband was bij vaders en zonen sterker dan bij vaders en dochters. Het gedrag van beide ouders speelt een belangrijke rol bij de kwaliteit van de voeding van kinderen, zo blijkt.
Het onderzoek van Vrijkotte en collega’s laat zien hoe belangrijk het is om ook vaders te betrekken bij onderzoek naar gezond eet- en beweeggedrag van kinderen. Er zijn al veel studies gedaan naar ‘parental modelling’: de invloed van het gedrag van ouders op het gedrag van hun kinderen. Maar omdat moeders nog steeds als hoofdverzorgers worden gezien en vaders zelf minder vaak meedoen aan dit soort onderzoek, gaat het in deze studies vaak alleen om de rol van moeders. Over de afzonderlijke bijdrage van vaders en moeders aan de leefstijl van hun kinderen, is nog weinig bekend. Dergelijk onderzoek is belangrijk, want “een gezonde leefstijl op jonge leeftijd aangeleerd, daar heb je je leven lang profijt van,” aldus Vrijkotte.
De resultaten van dit onderzoek komen uit de ABCD-studie (Amsterdam Born Children and their Development), een grootschalig en langlopend onderzoek naar de gezondheid van 8.000 in Amsterdam geboren kinderen. De studie bestaat dit jaar 20 jaar.
Harald Jørstad
Foto: Ilse Rademakers
Quote
“Er is geen reden tot zorgen
bij topsporters over covid-19-vaccinatie deze winter.”
Dat zegt sportcardioloog Harald Jørstad van Amsterdam UMC op basis van uitgebreid onderzoek, waarvan de resultaten recent zijn gepubliceerd in het British Journal of Sports Medicine.
Op sociale media wordt beweerd dat de plotseling hartstilstand van sporters - zoals voetballer Charlie Wyke, wielrenner Sonny Colbrelli en basketballer Bronny James – te wijten zou zijn aan covid-19-vaccinatie. Die zou leiden tot een ontsteking van de hartspier (myocarditis) en een hartstilstand veroorzaken. Jørstad en promovendus Sportcardiologie Joelle Daems analyseerden bestaande literatuur over het onderwerp wereldwijd. Zij vonden geen bewijs voor een toename van plotselinge hartstilstand bij atleten na vaccinatie tegen covid-19. De meeste atleten ervaren slechts milde bijwerkingen. Een studie onder 127 olympische en paralympische atleten toonde aan dat slechts 8 van hen niet in staat waren om te trainen op de dag van de vaccinatie. Zeven van hen konden de training de volgende dag al hervatten.
Getal
3,3 miljoen euro
Dat is het totale bedrag dat ZonMw aan onderzoekers van Amsterdam UMC heeft toegekend in het kader van het programma Goed Gebruik Geneesmiddelen (GGG). Het doel van GGG is het effectiever, veiliger en doelmatiger inzetten van bestaande geneesmiddelen.
Gynaecoloog Rebecca Painter onderzoekt in de PI-NL-studie of metformine, een bestaand geneesmiddel tegen diabetes, kan helpen om veilig de zwangerschap te verlengen van vrouwen met een vroege pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging).
In de GUIDE-studie onderzoeken internist Sarah Siegelaar en anesthesioloog Jeroen Hermanides of het aantal wondontstekingen bij patiënten met diabetes na een operatie kan verminderen. De verwachting is dat mensen die behandeld worden met zowel lang- als kortwerkend insuline minder wondinfecties krijgen na hun operatie.
Specialisten ouderengeneeskunde Martin Smalbrugge en Eefje Sizoo kijken in de ADAPT-studie naar medicatie voor mensen met gevorderde dementie die onrustig zijn. Bij deze patiënten werken geadviseerde geneesmiddelen uit de richtlijnen niet altijd en proberen artsen soms andere – minder goed onderzochte – onrustmedicatie. Het tweetal wil voor iedere specifieke patiënt beter kunnen inschatten of de voorgeschreven middelen werken tegen onrust, en wat de bijwerkingen zijn.
In de PRESAFE-studie van kinderarts Douwe Visser wordt nagegaan of met inzet van biomarkeronderzoek voor het opsporen van infectie het antibioticagebruik bij te vroeg geboren kinderen gehalveerd kan worden.
Het onderzoek in Amsterdam UMC van de laatste jaren heeft sterk bijgedragen aan een beter begrip over de biologie van de ziekte. Arnon Kater, hoogleraar Hematologie en voorzitter van de HOVON CLL studiegroep: “Venetoclax therapie is werkzaam maar moet zeer langdurig gegeven worden, wat zeer hoge kosten, langdurig risico op bijwerkingen en resistentievorming met zich meebrengt. Door venetoclax te combineren met middelen die juist hun werk kunnen doen in de lymfeklier, bedachten we dat er combinatiebehandelingen van beperkte duur mogelijk waren die effectiever en langer effectief zouden zijn dan chemotherapie”, aldus Kater. “Deze studie laat zien dat je met slimme tijdelijke en veilige combinaties, patiënten langdurig behandelvrij kan maken, waarbij kans op resistentievorming vele malen lager is. En we denken ook dat het zelfs mogelijk is om al eerder dan na een jaar te stoppen met de combinatietherapie. Dit willen we nu gaan onderzoeken.”
Nieuw behandelcentrum
Diabeter Centrum Amsterdam geopend
Amsterdam UMC en Diabeter hebben een gespecialiseerd behandelcentrum geopend voor type 1 en erfelijke vormen van diabetes voor kinderen en volwassenen. Diabeter Centrum Amsterdam is een expertisecentrum voor de regio. Vanwege de centrale ligging en goede bereikbaarheid is gekozen voor een vestiging in het Slotervaart Gezondheidscentrum Amsterdam, voorheen het Slotervaart Ziekenhuis.
"Op basis van goede resultaten op het gebied van gezondheid van de patiënten en van efficiëntie is Diabeter een aantrekkelijke samenwerkingspartner voor Amsterdam UMC", zegt Erik Serné, internist Vasculaire geneeskunde/Diabetologie bij Amsterdam UMC en medisch directeur van Diabeter Centrum Amsterdam. Dankzij de samenwerking worden persoonlijke aandacht, geavanceerde behandelmethoden en wetenschappelijk onderzoek gecombineerd om een gezond leven met diabetes mogelijk te maken.
Het Diabeter Centrum Amsterdam richt zich op het leveren van de juiste zorg op de juiste plaats. Naast de reguliere consulten op de locatie zelf zullen zorgprofessionals de patiënten op afstand monitoren, begeleiden en behandelen, toegespitst op de persoonlijke situatie van de patiënt. De zorgverlening is gericht op eigen regie van de patiënt en persoonsgerichte zorg. Bovendien versterkt het Diabeter-zorgmodel de mogelijkheden voor onderzoek en gegevensverzameling om de gezondheid van mensen verder te verbeteren, aldus Serné.
Publicatie
Betere keuzes bij prostaatverwijdering
Met betere beeldvorming kunnen urologen betere keuzes maken bij prostaatverwijdering met een robot. “2D-beelden van een MRI-scan kunnen we omzetten naar 3D-modellen. Hierdoor kunnen de chirurgen precies zien waar de tumor zit en daardoor beter bepalen of ze bijvoorbeeld een deel van de plasbuis of de zenuwen kunnen sparen, of juist niet”, zegt Hans Veerman. Hij deed promotieonderzoek naar kwaliteitsverbetering van de robot-geassisteerde laparoscopische radicale prostatectomie (RALP), een kijkoperatie waarbij de chirurg met een robot de prostaat verwijdert bij een patiënt met prostaatkanker. Veerman keek ook naar verschillende strategieën om blaaskrampen te voorkomen. “Als de patiënt onrustig wakker wordt na de operatie en hij voelt allerlei prikkels rond de wond bij de blaas, is een automatische reactie om de katheter eruit te willen trekken. Dit blijkt het best te voorkomen door tijdens de operatie een verdovend middel in de blaas achter te laten.”
Veerman is de eerste promovendus bij zowel Amsterdam UMC Cancer Center Amsterdam als Antoni van Leeuwenhoek. Hij deed zijn onderzoek binnen ProstaatKankerNetwerk Nederland, een samenwerkingsverband van 13 ziekenhuizen om prostaatkankerpatiënten in de regio Noord-Holland en Flevoland de beste zorg te geven. In deze regio wordt ongeveer een kwart van alle Nederlandse prostaatkankerpatiënten behandeld •