Migraine
is veel meer dan een heftige hoofdpijn, het is een hersenaandoening. De gevoeligheid voor migraine komt vaak in families voor en is voor een gedeelte erfelijk.
De afgelopen decennia zijn steeds meer verbanden tussen migraine en hart- en vaatproblemen aan het licht gekomen. Cardioloog in opleiding Debbie Kalkman zet in een review de neurologische informatie op een rijtje voor haar collega cardiologen. “Wees je bewust van deze verbanden!”
Tekst: Rob Buiter • Foto: Mark Horn
en hoog cholesterol, hoge bloeddruk, roken, … Het klassieke rijtje met risicofactoren voor hart- en vaatproblemen zou anno 2023 bij iedereen, medicus of niet, tussen de oren moeten zitten. Maar wat cardioloog in opleiding Debbie Kalkman betreft, zouden zeker huisartsen, cardiologen en neurologen daar nog een extra risicofactor aan toe moeten voegen: migraine met aura.
“De eerste publicaties over een associatie tussen migraine (met aura) en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten dateren al van meer dan dertig jaar terug”, weet Kalkman. Toch is er nog zoveel onbekend over deze samenhang. In een recente editie van het wetenschappelijk tijdschrift van de European Society of Cardiology publiceren Kalkman en collega’s onder begeleiding van dr. Yolande Appelman een review van drie decennia wetenschap op het gebied van migraine en hart- en vaataandoeningen.
“Sowieso is het goed om je te realiseren dat meer dan een miljard wereldburgers last heeft van migraine, en dan twee tot drie keer zoveel vrouwen als mannen. Voor vrouwen onder de 50 is het zelfs de meest invaliderende aandoening.” Daarnaast, zo benadrukt Kalkman, is migraine veel meer dan zomaar een stevige hoofdpijn. Waar ‘gewone’ migraine is gedefinieerd als een repeterende, ernstige hoofdpijn die 4 tot 72 uur aanhoudt, heeft ongeveer een derde van de patiënten daar ook zogeheten ‘aura’ bij: neurologische verschijnselen zoals gedeeltelijke en tijdelijke uitval van zicht of verlies van gevoel of beweging in één helft van het lijf. Kalkman: “Zeker die migraine met aura blijkt samen te hangen met een verhoogd risico op ondermeer boezemfibrilleren en hersen- of hartinfarcten op latere leeftijd. Zo is het relatieve risico op een herseninfarct voor vrouwen met migraine met aura anderhalf tot twee keer zo hoog als voor vrouwen zonder migraine.”
Eerder screenen op risicofactoren
Dat verhoogde risico is zeker geen reden voor paniek, nuanceert Kalkman. Het absolute risico op hart- en vaatziekten is laag in deze groep, maar ligt voor vrouwen met migraine met aura dus iets hoger. Een herseninfarct komt gemiddeld 7 jaar eerder voor bij vrouwen met migraine, en 5 jaar eerder bij mannen met migraine, vergeleken met mensen zonder migraine. “Zonder de achterliggende oorzaken te kennen, blijkt migraine met aura wel een sterke voorspeller. Het zou dus goed zijn om migraine in de risico-inschatting mee te nemen”, benadrukt Kalkman.
Eén van de praktische consequenties is dat migraine een reden kan zijn om eerder aan screening op risicofactoren voor hart en vaatziekten te doen, stelt Kalkman. “Zeker wanneer iemand ook nog rookt, kan migraine met aura en reden zijn om te kijken naar de bloeddruk en cholesterol.” Daarnaast zou de relatie tussen migraine en hart- en vaatziekten de keuze voor bepaalde migrainemedicatie kunnen beïnvloeden.
“Sommige medicijnen tegen migraine, zoals triptanen, kunnen ook vaatspasmen veroorzaken. Dat zou dus zeker niet het medicijn van eerste keus moeten zijn bij mensen met hart- en vaataandoeningen. Ook de nieuwe CGRP-monoklonale antilichamen die tegen migraine worden ingezet, kunnen bijwerkingen op de vaten laten zien. Bij mensen met hart- en vaatziekten zou je dus liever andere medicijnen voorschrijven”, vindt Kalkman.
Tegelijk realiseert de onderzoeker zich dat migraine een gekmakende aandoening kan zijn voor patiënten. Als de werkzame medicijnen niet voor het oprapen liggen, kan het dus een lastige boodschap zijn om een effectief middel te ontraden vanwege de cardiovasculaire risico’s. “Ik hoop dan ook dat er meer onderzoek komt om de enorm heterogene groep van migrainepatiënten beter in kaart te brengen. Misschien kunnen de verbanden duidelijker worden, wanneer we verschillende subgroepen van patiënten kunnen onderscheiden.”
Uit het feit dat met name vrouwen onder de vijftig vaker last hebben van migraine, is duidelijk dat er vaak ook een sterke hormonale component in deze aandoening zit. Kalkman: “Een andere duidelijke aanwijzing voor die hormonale component is het gegeven dat transvrouwen na hun hormoonbehandeling vaker last krijgen van migraine.”
Al met al hoopt Kalkman dat ook cardiologen migraine beter tussen de oren krijgen. “Uit deze review blijkt dat kennis over migraine echt niet alleen het domein van de neurologie zou moeten zijn.” •
Migraine
“Sommige medicijnen tegen migraine, zoals triptanen, kunnen ook vaatspasmen veroorzaken. Dat zou dus zeker niet het medicijn van eerste keus moeten zijn bij mensen met hart- en vaataandoeningen. Ook de nieuwe CGRP-monoklonale antilichamen die tegen migraine worden ingezet, kunnen bijwerkingen op de vaten laten zien. Bij mensen met hart- en vaatziekten zou je dus liever andere medicijnen voorschrijven”, vindt Kalkman.
Tegelijk realiseert de onderzoeker zich dat migraine een gekmakende aandoening kan zijn voor patiënten. Als de werkzame medicijnen niet voor het oprapen liggen, kan het dus een lastige boodschap zijn om een effectief middel te ontraden vanwege de cardiovasculaire risico’s. “Ik hoop dan ook dat er meer onderzoek komt om de enorm heterogene groep van migrainepatiënten beter in kaart te brengen. Misschien kunnen de verbanden duidelijker worden, wanneer we verschillende subgroepen van patiënten kunnen onderscheiden.”
Uit het feit dat met name vrouwen onder de vijftig vaker last hebben van migraine, is duidelijk dat er vaak ook een sterke hormonale component in deze aandoening zit. Kalkman: “Een andere duidelijke aanwijzing voor die hormonale component is het gegeven dat transvrouwen na hun hormoonbehandeling vaker last krijgen van migraine.”
Al met al hoopt Kalkman dat ook cardiologen migraine beter tussen de oren krijgen. “Uit deze review blijkt dat kennis over migraine echt niet alleen het domein van de neurologie zou moeten zijn.” •
is veel meer dan een heftige hoofdpijn, het is een hersenaandoening. De gevoeligheid voor migraine komt vaak in families voor en is voor een gedeelte erfelijk.
Eerder screenen op risicofactoren
Dat verhoogde risico is zeker geen reden voor paniek, nuanceert Kalkman. Het absolute risico op hart- en vaatziekten is laag in deze groep, maar ligt voor vrouwen met migraine met aura dus iets hoger. Een herseninfarct komt gemiddeld 7 jaar eerder voor bij vrouwen met migraine, en 5 jaar eerder bij mannen met migraine, vergeleken met mensen zonder migraine. “Zonder de achterliggende oorzaken te kennen, blijkt migraine met aura wel een sterke voorspeller. Het zou dus goed zijn om migraine in de risico-inschatting mee te nemen”, benadrukt Kalkman.
Eén van de praktische consequenties is dat migraine een reden kan zijn om eerder aan screening op risicofactoren voor hart en vaatziekten te doen, stelt Kalkman. “Zeker wanneer iemand ook nog rookt, kan migraine met aura en reden zijn om te kijken naar de bloeddruk en cholesterol.” Daarnaast zou de relatie tussen migraine en hart- en vaatziekten de keuze voor bepaalde migrainemedicatie kunnen beïnvloeden.
en hoog cholesterol, hoge bloeddruk, roken, … Het klassieke rijtje met risicofactoren voor hart- en vaatproblemen zou anno 2023 bij iedereen, medicus of niet, tussen de oren moeten zitten. Maar wat cardioloog in opleiding Debbie Kalkman betreft, zouden zeker huisartsen, cardiologen en neurologen daar nog een extra risicofactor aan toe moeten voegen: migraine met aura.
“De eerste publicaties over een associatie tussen migraine (met aura) en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten dateren al van meer dan dertig jaar terug”, weet Kalkman. Toch is er nog zoveel onbekend over deze samenhang. In een recente editie van het wetenschappelijk tijdschrift van de European Society of Cardiology publiceren Kalkman en collega’s onder begeleiding van dr. Yolande Appelman een review van drie decennia wetenschap op het gebied van migraine en hart- en vaataandoeningen.
“Sowieso is het goed om je te realiseren dat meer dan een miljard wereldburgers last heeft van migraine, en dan twee tot drie keer zoveel vrouwen als mannen. Voor vrouwen onder de 50 is het zelfs de meest invaliderende aandoening.” Daarnaast, zo benadrukt Kalkman, is migraine veel meer dan zomaar een stevige hoofdpijn. Waar ‘gewone’ migraine is gedefinieerd als een repeterende, ernstige hoofdpijn die 4 tot 72 uur aanhoudt, heeft ongeveer een derde van de patiënten daar ook zogeheten ‘aura’ bij: neurologische verschijnselen zoals gedeeltelijke en tijdelijke uitval van zicht of verlies van gevoel of beweging in één helft van het lijf. Kalkman: “Zeker die migraine met aura blijkt samen te hangen met een verhoogd risico op ondermeer boezemfibrilleren en hersen- of hartinfarcten op latere leeftijd. Zo is het relatieve risico op een herseninfarct voor vrouwen met migraine met aura anderhalf tot twee keer zo hoog als voor vrouwen zonder migraine.”
De afgelopen decennia zijn steeds meer verbanden tussen migraine en hart- en vaatproblemen aan het licht gekomen. Cardioloog in opleiding Debbie Kalkman zet in een review de neurologische informatie op een rijtje voor haar collega cardiologen. “Wees je bewust van deze verbanden!”
Tekst: Rob Buiter • Foto: Mark Horn
