Al jaren wordt aan mensen met een hoge bloeddruk of een nierziekte geadviseerd om matig om te gaan met zout omdat dit de bloeddruk verhoogt. De laatste jaren zijn er nieuwe inzichten in de zouthuishouding. Zo werd gevonden dat zout zich in grote hoeveelheden kan ophopen onder de huid en in de spieren. Waarom dit gebeurt en wat dit betekent voor de bloeddruk is nog onbekend. Nefroloog Rik Olde Engberink gaat dit nu onderzoeken. Hij ontving hiervoor een Veni-beurs.
Tekst: Inge Kerssens • Foto: Marieke de Lorijn
e zijn er altijd vanuit gegaan dat nierpatiënten niet te veel zout moeten gebruiken en ook niet teveel water moeten drinken”, vertelt Olde Engberink. “En het klopt inderdaad dat je niet teveel zout moet gebruiken. Maar of nierpatiënten ook specifiek op hun waterinname moeten letten is nog maar de vraag. Bij veel van deze patiënten zien we inderdaad dat zout zich ophoopt onder hun huid. Het lijkt er op dat het lichaam dit doet om het verlies van water via de huid te beperken en daarmee de waterbalans te herstellen. Een patiënt met chronische nierschade verliest namelijk relatief veel water doordat de nier de urine niet goed kan concentreren. En dan krijgen ze ook nog eens het advies om niet te veel te drinken en worden er plaspillen voorgeschreven. De hoge bloeddruk die vaak bij nierpatiënten wordt gezien, lijkt een vervelend gevolg van het vele zout onder de huid en de daardoor vernauwde bloedvaten. We gaan onderzoeken of we de bloeddruk kunnen behandelen door de waterbalans te herstellen.”
European Space Agency
“In deze studie onderzoeken we twee modellen. In het eerste model laten we nierpatiënten gedurende een periode de normale hoeveelheid vocht drinken. In de opvolgende periode drinken ze meer dan de normale hoeveelheid. We kijken dan of hun bloeddruk lager is tijdens de tweede periode en of we een verschil zien in de hoeveelheid zout onder de huid”, aldus Olde Engberink. “Het onderzoek van het tweede model vind ik wel erg bijzonder. De Europese ruimtevaartorganisatie ESA doet onderzoek bij 24 jonge mensen die twee maanden lang op bed liggen. Bij hoge uitzondering kregen wij toestemming om ook een onderzoek bij deze vrijwilligers te doen”, vertelt Olde Engberink trots. “Omdat zij zo lang op bed liggen verminderen hun spieren. De afvalstoffen die hierbij vrijkomen moeten allemaal worden uitgeplast waardoor ook zij relatief veel water zullen verliezen via de nieren. Wat wij graag willen weten is of bij hen ook een ophoping van zout onder de huid te zien is. Als dat zo is, dan lijkt het er inderdaad op dat het lichaam de eigen waterhuishouding hiermee reguleert. Met die resultaten kunnen we verder onderzoeken of we een verhoogde bloeddruk kunnen behandelen door dit proces te beïnvloeden.” •
De Veni-beurs is een initiatief van de NWO (Nederlandse Organisatie van Wetenschappelijk Onderzoek).
De Veni-beurs is een initiatief van de NWO (Nederlandse Organisatie van Wetenschappelijk Onderzoek).
e zijn er altijd vanuit gegaan dat nierpatiënten niet te veel zout moeten gebruiken en ook niet teveel water moeten drinken”, vertelt Olde Engberink. “En het klopt inderdaad dat je niet teveel zout moet gebruiken. Maar of nierpatiënten ook specifiek op hun waterinname moeten letten is nog maar de vraag. Bij veel van deze patiënten zien we inderdaad dat zout zich ophoopt onder hun huid. Het lijkt er op dat het lichaam dit doet om het verlies van water via de huid te beperken en daarmee de waterbalans te herstellen. Een patiënt met chronische nierschade verliest namelijk relatief veel water doordat de nier de urine niet goed kan concentreren. En dan krijgen ze ook nog eens het advies om niet te veel te drinken en worden er plaspillen voorgeschreven. De hoge bloeddruk die vaak bij nierpatiënten wordt gezien, lijkt een vervelend gevolg van het vele zout onder de huid en de daardoor vernauwde bloedvaten. We gaan onderzoeken of we de bloeddruk kunnen behandelen door de waterbalans te herstellen.”
European Space Agency
“In deze studie onderzoeken we twee modellen. In het eerste model laten we nierpatiënten gedurende een periode de normale hoeveelheid vocht drinken. In de opvolgende periode drinken ze meer dan de normale hoeveelheid. We kijken dan of hun bloeddruk lager is tijdens de tweede periode en of we een verschil zien in de hoeveelheid zout onder de huid”, aldus Olde Engberink. “Het onderzoek van het tweede model vind ik wel erg bijzonder. De Europese ruimtevaartorganisatie ESA doet onderzoek bij 24 jonge mensen die twee maanden lang op bed liggen. Bij hoge uitzondering kregen wij toestemming om ook een onderzoek bij deze vrijwilligers te doen”, vertelt Olde Engberink trots. “Omdat zij zo lang op bed liggen verminderen hun spieren. De afvalstoffen die hierbij vrijkomen moeten allemaal worden uitgeplast waardoor ook zij relatief veel water zullen verliezen via de nieren. Wat wij graag willen weten is of bij hen ook een ophoping van zout onder de huid te zien is. Als dat zo is, dan lijkt het er inderdaad op dat het lichaam de eigen waterhuishouding hiermee reguleert. Met die resultaten kunnen we verder onderzoeken of we een verhoogde bloeddruk kunnen behandelen door dit proces te beïnvloeden.” •
Al jaren wordt aan mensen met een hoge bloeddruk of een nierziekte geadviseerd om matig om te gaan met zout omdat dit de bloeddruk verhoogt. De laatste jaren zijn er nieuwe inzichten in de zouthuishouding. Zo werd gevonden dat zout zich in grote hoeveelheden kan ophopen onder de huid en in de spieren. Waarom dit gebeurt en wat dit betekent voor de bloeddruk is nog onbekend. Nefroloog Rik Olde Engberink gaat dit nu onderzoeken. Hij ontving hiervoor een Veni-beurs.
Tekst: Inge Kerssens • Foto: Marieke de Lorijn
